Ana içeriğe atla

6 ve 8 yaş çocuklarında anlam kafesi kurmanın kavram gelişimine etkileri (Yüksek lisans tezi)*

Özet
Bu çalışmada; diyalojik ve yüksek düzeyde zihinsel pratikler olan konuşma ve anlamlandırmanın, nesnel kavramların oluşum süreçleri üzerindeki semiyotik aracılık etkilerini açıklamak üzere yeni bir semantik ağ modeli (Anlam Kafesi Kurma, AKK) geliştirilmiştir. Bu modeli sınamak üzere, bir sosyal zihinsel konuşma tarzının (Sokratik diyalog ile zihin okuma) belirli bir içerikle (anlamlandırma pratikleri) kullanılmasından oluşan AKK işleminin, 6 (5+) ve 8 (7+) yaş çocuklarının nesnel kavram oluşumu süreçlerini nasıl etkilediği incelenmiştir.
Araştırmaya, yaşları 61-72 ay (n=45) ve 84-96 ay (n=45) arasında olan toplam 90 çocuk katılmıştır. Her yaş grubu içinde, katılımcılar; deney (n=15), kontrol-A (n=15) ve kontrol-B (n=15) gruplarına seçkisiz olarak atanmıştır. Katılımcıların kavram oluşum uzamları (KOU'lar); biri ilk oturumda, diğeri ise ikinci oturumda kullanılmak üzere, iki ayrı kavram-blok seti ile ölçülmüştür.
Manipülasyon oturumları sırasında, deney grubuna AKK işlemi uygulanmıştır. Kontrol-A grubuyla, geribildirimler dışında başka bir etkileşime girilmemiştir. Kontrol-B grubunda ise, geribildirimlerin yanı sıra, oturumun hemen başında sınıflama ipuçları birer örnek blok üzerinden açıkça tanımlanmıştır. Aktarılan etkileri görmek için, ilk oturumlardan en az üç gün sonra test oturumları gerçekleştirilmiştir. Bu oturumlarda tüm gruplara sadece geribildirim verilmiştir.
Bu çalışmanın sonuçları, sosyal-zihinsel konuşmaların kavram oluşumu ve gelişimi üzerinde destekleyici ve aktarılabilir etkilerinin olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar, sosyal-zihinsel konuşmalarla desteklenen kavram oluşum süreçlerinin üst-temsilsel (yani kavramsal farkındalık) boyutu görmezden gelinerek açıklanamaz görünmektedir. Ancak bu noktada, 5+ yaş ve 7+ yaş deney gruplarının denemeleri arasında anlamlandırma pratiklerinin sorgulanmasının etkileri açısından mikrogenetik farklılıklar olduğu da anlaşılmıştır: AKK işleminin, 5+ yaşta temsil anlayışını, 7+ yaşta ise kavramsal farkındalık düzeyini olumlu etkilediği düşünülmektedir.
Anahtar kelimeler: Kavram oluşumu, Anlamlandırma pratikleri, Diyalojik konuşma, Semiyotik aracılık, Semantik ağlar, Zihin okuma, Sınıflama, Vygotsky blokları, Boyut Değiştirerek Kart Eşleme Görevi.

Effects of setting up the cage of meaning on conceptual development in the children of 6 and 8 (Unpublished master's thesis)

Abstract
In the present study, a new semantic network model (Setting up The Cage of Meaning, SCM) has been developed to explain semiotic mediation effects of speech and of meaning, as dialogical and higher mental practices, on objective concepts' formation processes. To test this model, it was investigated that how SCM procedure, formed as a social-mentally speech genre (Socratic dialogue with mind reading) with a specific content (meaning praxises), affects the objective concept formation processes of 6 (5+) and of 8 (7+) year-old children.
Total of 90 children, ages were between 61-72 months (n=45) and 84-96 months (n=45), participated in the study. Within each age group, participants were randomly assigned to experimental (n=15), control-A (n=15), and control-B (n=15) groups. Participants' spaces of concept formation (SCFs) were measured by two different concept-block sets, one of them was used in the first session and the other was used in the second session.
During the manipulation sessions, SCM procedure was applied to experimental group. There were not seen any other interactions, except the feedbacks, in control-A group. In addition to the feedbacks, classification clues were clearly defined over the sample blocks at the beginning of the session in control-B group. To see the transferred effects, test sessions were conducted in at least three days after the first sessions. At these sessions, only the feedbacks were given to all groups.
The results of this study showed that social-mentally conversations have supportive effects on concept formation and conceptual development, and these effects can be transferred. These results seem not to be explained by ignoring meta- representational (ie, conceptual awareness) dimension of concept formation that supported by social-mentally conversations. But at this point, it was also understood that there were microgenetic differences between the trials of 5+-year-old and 7+- year old experimental groups in terms of effects of questioning of the meaning praxises: It was thought that SCM procedure positively affects the representational understanding at the age of 5+ and the level of conceptual awareness at the age of 7+.
Keywords: Concept formation, Meaning praxises, Dialogical speech, Semiotic mediation, Semantic networks, Mind-reading, Classification, Vygotsky blocks, Dimensional Change Card Sort Task.

* Yıldız, T. (2011). 6 ve 8 yaş çocuklarında anlam kafesi kurmanın kavram gelişimine etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. (.PDF)

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Gelişimsel psikolojiye ilk bakış* (Video)

Bu bölümde; gelişimsel süreçler, gelişimsel değişme ile ilgili temel kavramları ve yaşam boyu gelişim anlayışının temel ilkelerini ve nasıl araştırılması gerektiği konusunu gözden geçireceğiz. Ayrıca gelişimsel psikolojinin tarihini ele alacağız. * Yıldız, T. (2024). Gelişimsel psikolojiye ilk bakış. S. Karakelle ve T. Yıldız (Ed.),  Gelişim Psikolojisi  (s.1-25) içinde. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları. ( .PDF )

Bilimsel teori, yasa ve hipotez nedir?*

“Adso, her şeyin cevabını bilseydim, Paris’te ilahiyat öğretiyor olurdum.” William of Baskerville, Gülün Adı “Bir şey teoriyse hakikat değildir” diye yaygın bir küçümseme ifadesi var. Bu ifade, son günlerde yeniden alevlenen “avam evrimcilik-yaratılışçılık” atışmasında yine dillere pelesenk edildi. Aslında tespit doğru ama niyet edildiği manada değil. Önce şunu açıkça belirtmekte fayda var: Biliminsanları, hakikate doğrudan ulaşmanın değil, hakikate yaklaşmanın mümkün olduğunu düşünürler. Evet, özellikle modern bilim, her şeyin bilinebileceğini umar ancak bu yolla hakikate yaklaşmanın sonsuz bir çaba olacağını da bilir. Hakikati bilmeye çalışırken, her zaman bilmediğimiz şeyler karşımıza çıkacaktır. O yüzden bu yol bitmez. İşin felsefesi bu. Teori nedir ne değildir, bunu açıklamaya geçmeden evvel yine dillere pelesenk edilen başka bir kalıp ifadeyi daha analım: "Teori kanıtlanırsa yasa olur." Bilimde böyle bir şey yok. Kim uydurmuşsa artık. Teori, kanıt ve yasanı...

Boyut değiştirerek eşleme görevinde boyutlar aynı objenin sıfatları olursa üç yaş çocuklarının performansı artar mı?*

Özet Boyut Değiştirerek Kart Eşleme (BDKE) görevi, bir kural kullanımından diğerine geçiş becerisini (bilişsel esneklik) ölçer. Üç yaş çocukları, literatürde yaygın olarak kullanılan bu görevde genellikle başarısız olurlar. Ancak görevde kullanılan kartlardaki şeylerin boyutları ayrıştırıldığında üç yaşların performansı yükselmektedir. Bu fenomene dair iki yakın hipotez söz konusudur: Yeniden tanımlama ve zihinsel dosyalar. Bu çalışmanın amacı, BDKE görevi üzerinde yapılan farklı manipülasyonlarla bu iki hipotezi sınamaktır. Çalışmaya katılan üç yaş çocuklarına (N = 38), orijinal BDKE ve buna özdeş objelerin kullanıldığı bir versiyon ile kart yerine sürekli bir objenin ve buna özdeş kartların kullanıldığı iki versiyon daha olmak üzere dört görev uygulanmıştır. Sürekli şeyin kullanıldığı versiyonlarında eşleme o şeyin iki özelliği üzerinden yapılmıştır. Sonuçta bu görevler arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Ancak grup 42 aydan küçük ve büyük üç yaşlar olarak ikiye ayrıldığında, ...